Η Αναστασία Πεπέ γεννήθηκε στην Αθήνα το 1956 από πατέρα φιλόλογο και μητέρα μαθηματικό. Σπουδές στην Αρχιτεκτονική Σχολή Ε.Μ.Π. (1974-79).

 

Ασκεί το επάγγελμα του Αρχιτέκτονα Μηχανικού ως ελεύθερος επαγγελματίας στο αρχιτεκτονικό γραφείο μελετών STUDIO 3+1ARCHITECTS, σε συνεργασία με τους αρχιτέκτονες μηχανικούς Μπερτζουάνη Πέτρο & Μπερτζουάνη Αλέξανδρο (1979-2014). Είναι παντρεμένη με τον Πέτρο Μπερτζουάνη και έχει αποκτήσει δύο γιους.

 

Παράλληλες συνεχείς σπουδές στο σύγχρονο χορό και τον αυτοσχεδιασμό. Ποιητικές συλλογές: «Ποιητική Μυθολογία» (1996) σε υπερρεαλιστική γραφή, «Χαικού και ένα Κικό» (2018),  και «Συλλογή 22 Τάνκα» (2020).

 

Οι μελέτες του γραφείου STUDIO 3+1ARCHITECTS βασίζονται στην ανάπτυξη της Βιοκλιματικής Αρχιτεκτονικής με Παθητικά Ηλιακά Συστήματα. Έκτισε με βάση τις αρχές του μοντερνισμού ιδιωτικά  έργα,  κυρίως Μονοκατοικίες στην Αττική, Πάτρα, Εύβοια, Αίγινα, Κρήτη, όλες στην περιφέρεια της πόλης, με Βιοκλιματικό Σχεδιασμό. Ασχολήθηκε με όλα τα είδη υλικών φορέα, από το εμφανές μπετόν, τις σύμμεικτες μεταλλικές κατασκευές μέχρι τις ξύλινες, οικολογικές κατασκευές που προτείνει στην κρίση. Διατηρεί ιστοσελίδα του γραφείου της www.studio3plus1.gr.

 

Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ Εφαρμοσμένης Οικολογικής Κατοικίας του Πανελλήνιου Αρχιτ. Διαγ. Ελληνικής Κατοικίας – 2000 (1 από 7 ισότιμα, ΥΠΕΧΩΔΕ, Βραβεία Αντώνη Τρίτση 1999), με το έργο «Κατοικία και Γραφείο δύο Αρχιτεκτόνων στην Αθήνα», βασισμένη στα παλιά Αθηναϊκά σπίτια (1985-1989) με τον Πέτρο Μπερτζουάνη.

 

Έργο του γραφείου STUDIO 3+1ARCHITECTS είναι επίσης το Πιλοτικό Κολυμβητήριο Δήμου Μελισσίων που κατασκευάστηκε με Π.Η.Σ & Α.Π.Ε. Παθητικά & Ενεργητικά συστήματα (Α΄ Βραβείο κλειστού διαγωνισμού μελέτη – κατασκευή 2003-04).

 

Μέλος της ομάδας αρχιτεκτόνων «Ομάδα Αρχιτεκτονικών και Περιβαλλοντικών Μελετών ΟΜ.Α.ΠΕ.Μ» με τους Γ. Βογιατζή, Γ. Κυριαζή, Π. Μπερτζουάνη αρχικά και με νέα μέλη αργότερα (1983-2003) συνεργάστηκε σε μελέτες δημοσίων έργων, κυρίως σε Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων έργων οδοποιϊας, σε Κολυμβητήρια και Διαμορφώσεις Υπαιθρίων Χώρων. Οι γνώσεις και η εμπειρία της από τα ταξίδια τους για τις περιβαλλοντικές μελέτες (Λευκάδα, Πίνδο, Κρήτη, κ.ά) τη βοήθησε να συντάξει ένα αρχιτεκτονικό λεξιλόγιο ύφους και μορφών σύγχρονης αρχιτεκτονικής αντίληψης με οικολογικό περιεχόμενο.

 

Η Ανάδειξη Ιστορικού χώρου Ελιάς Πεισίστρατου σε μνημείο, Δήμος Αγίων Αναργύρων, Ν. Αττικής (Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ κλειστού διαγωνισμού  μελέτη – κατασκευή -1994) είναι έργο της ομάδας.

 

ΒΡΑΒΕΙΟ ΔΟΜΕΣ 2011 «Δύο Διώροφες Μονοκατοικίες στον Διόνυσο Αττικής» ως ένα από τα 10 καλύτερα πραγματοποιημένα έργα των ετών 2008-2010, Βιοκλιματικό κτίριο στην κορυφή του Διονύσου, έργο του γραφείου STUDIO 3+1ARCHITECTS (2008).

 

Συμμετοχή στης ιδίας ή του γραφείου της σε ελληνικές ή ευρωπαϊκές εκθέσεις, όπως στις εκθέσεις του Σ.Α.Ν.Α. -Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Ν. Αχαϊας (1994, 2000, 2003), στο N.A.I. (Netherlands Architecture  Institute) Rotterdam (1999), στις εκθέσεις γυναικών αρχιτεκτόνων μέσω της ΕΔΕΜ όπως ΕΔEΜ-RIBA «DIVERSE CITY SNOWBALL (2005), στην ΕΔΕΜ-ARVΗA (2006), στην ΕΔΕΜ-Τεχνόπολις (2008) και του Ε.Ι.Α. στο Μουσείο Μπενάκη (2009) με το έργο Βιοκλιματική Κατοικία στην Δραγώλαινα Πατρών, Σύμμεικτη Μεταλλική Κατασκευή.

 

Εκπρόσωπος ΣΑΔΑΣ στην ΕΠΑΕ Πειραιά (1992-95) και μέλος της Συντακτικής Επιτροπής του περιοδικού ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΕΣ του ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ (2001-2006).

 

Εισήγηση στο 11ο Πανελλήνιο Συνέδριο Αρχιτεκτόνων (2011) με θέμα «Βιοκλιματικός Σχεδιασμός κτιρίων – Παραδείγματα Σύγχρονης Ελληνικής Αρχιτεκτονικής».

 

Άρθρα της για την σύγχρονη βιοκλιματική αρχιτεκτονική, ή κριτικής του κτισμένου χώρου είναι δημοσιευμένα σε αντίστοιχα έντυπα ή ηλεκτρονικά περιοδικά, στο περιοδικό ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΕΣ του ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ, του ΤΕΕ κ.ά. Σε όλη της την ζωή δεν σταμάτησε ποτέ να γράφει, να στοχάζεται, να σκιτσάρει, να συζητά και να δημοσιεύει κείμενά της ποίησης ή φαινομενολογίας της αρχιτεκτονικής του κτισμένου χώρου.

 

 

*Το υλικό της ανάρτησης έχει παραχωρηθεί στο Αρχείο από την ίδια τη βιογραφούμενη -την οποία ευχαριστούμε πολύ- το φθινόπωρο του 2020 και τον χειμώνα του 2021. Ακόμα η ίδια η βιογραφούμενη έχει θεωρήσει τα κείμενα της ανάρτησης. 

 

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

ΠΑΙΔΙΚΑ – ΝΕΑΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ (1956 – 1980)

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1956 από γονείς καθηγητές μέσης εκπαίδευσης, πατέρα φιλόλογο και μητέρα μαθηματικό. Καταγωγή της μητέρας της από την Κάτω Τιθορέα Φθιώτιδος, ένα μικρό χωριό στον Παρνασσό και του πατέρα της από την Αμάρυνθο και την ορεινή Εύβοια.

Πέρασε παιδικά χρόνια στο Αυλωνάρι, κεφαλοχώρι της Κύμης και εφηβικά στο Αλιβέρι, γνωστό από τα λιγνιτωρυχεία και το πρώτο ατμοηλεκτρικό εργοστάσιο ΔΕΗ (1950). Σε ηλικία 8-10 ετών (1964-66) έμεινε στις νεόκτιστες περιοχές του Αλιβερίου. Στο δρόμο προς το σχολείο έβλεπε καθημερινά τους εργάτες που έκτιζαν, ανακάτευαν την λάσπη με τον ασβέστη στο δρόμο, την χαρά στα ηλιοκαμένα τους πρόσωπα και αποφάσισε ότι ήθελε να ασχοληθεί στην ζωή της με την οικοδομή. Για το οικιστικό καρκίνωμα του Αλιβερίου, όπως εξελίχτηκε από τις αλλεπάλληλες βιομηχανικές και κοινωνικές αλλοιώσεις αλλά και την ενέργεια του φυσικού τοπίου και τον Α. Εμπειρίκο, γράφει στο κείμενό της «Βιομηχανικό Τοπίο Αλιβερίου».

 

Τα πρώτα χρόνια της Δικτατορίας στην Ελλάδα (1967-69) η οικογένεια μετακόμισε στην Αθήνα.  Σε ηλικία 11 χρ. γράφτηκε στην σχολή Σχεδίου-Ζωγραφικής ΑΒC, έμαθε να παρατηρεί και να σχεδιάζει την φύση και γράφτηκε στο κλασσικό μπαλέτο. Έκτοτε οι δύο αυτές ασχολίες της, ο χορός και το επιτόπιο σκίτσο, θα την συνοδεύουν σε όλη της την ζωή. Θα μοιράζεται τις συγκινήσεις της και θα διδάσκεται από τη φύση. Η «Ανθολογία Νεοελληνικής Ποίησης» δώρο του πατέρα της, την έφερε σε επαφή με την πνευματική ζωή του τόπου.

 

Ο πατέρας της μητέρας της, Α. Παπαγεωργίου, μετανάστης από 16-18 χρονών στην Αμερική, κατασκεύασε στην Κ. Τιθορέα το 1920 το πρώτο Εκκοκκιστήριο Βάμβακος πλάι στις νέες γραμμές τραίνου Αθηνών – Θεσσαλονίκης, δείγμα της Α’ Εκβιομηχάνισης της Ελλάδος (1920-1960). Η εμπειρία της στα μηχανήματα του εργοστασίου του παππού την έκανε να στραφεί αργότερα προς το Bauhaus και τον μοντερνισμό. Ο προοδευτικός παππούς σπούδασε τις τρεις κόρες του. Η μητέρα της Βαρβάρα ήταν μια από τις ελάχιστες πρώτες γυναίκες μαθηματικούς, δίδαξε σε δημόσιο σχολείο μέσης εκπαίδευσης και της κληρονόμησε τον ορθολογισμό στον τρόπο σκέψης, ενώ ο πατέρας της ενέπνευσε την αγάπη για τα γράμματα και την αρχαιοελληνική σκέψη. Η γιαγιά της  Ά. Παπαγεωργίου την εισήγαγε στις τέχνες, τον κινηματογράφο και την κοινωνική ζωή του χωριού.

 

Στην εφηβεία της μέσα στην Δικτατορία με την επιστροφή τους στο Αλιβέρι ολοκληρώνει τη μόρφωσή της στην λογοτεχνία. Οι γονείς της διαθέτουν μία τεράστια βιβλιοθήκη σύγχρονης λογοτεχνίας που την διαβάζει σιγά-σιγά. Από την ηλικία των 14 χρόνων εντόπισε το ενδιαφέρον της στην αρχιτεκτονική στα ταξίδια με τους γονείς της στην Ρώμη, Παρίσι, Βιέννη. Το 1971-72 μετακόμισαν λόγω προαγωγής του πατέρα της στην αγροτική κωμόπολη Σοφάδες στον Θεσσαλικό κάμπο. Στις σχολικές εκδρομές εντόπισε τη μοντέρνα αρχιτεκτονική του Άρη Κωνσταντινίδη στο Μοτέλ Καλαμπάκας (1961), στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων (1963) και στο νεόκτιστο Καφέ-Όασις (1971), έργα που στιγμάτισαν, ήδη από την εφηβεία της, την πορεία που θα έπαιρνε η αρχιτεκτονική της ματιά αργότερα.

 

Το 1972-74 μετακόμισαν ξανά στην Αθήνα όπου μαθήτευσε στο Ομήρειο Πρότυπο Γυμν. Θηλέων Ν. Σμύρνης. Επί δύο χρόνια στο νεόκτιστο μοντέρνο σχολικό συγκρότημα (1971), έργο των μετέπειτα καθηγητών της Δ. και Τ. Μπίρη, οικειοποιήθηκε τις καθαρές γραμμές σύνθεσης, το εμφανές μπετόν, τα υλικά του μοντερνισμού, τη βιωσιμότητα του Αιθρίου. Παρατήρησε επίσης τα μειονεκτήματα ενός σχεδιασμού με υπερβολική έμφαση στη μορφή και λιγότερη στο κλίμα. Η άγνοια όλων των άλλων μες στην Δικτατορία επικαθόταν σε κάθε νεωτερικό έργο αρχιτεκτονικής: «Ο αρχιτέκτονας είναι ξένος! της έλεγαν όταν τους ρωτούσε, μια… σουηδική εταιρεία έκανε την κατασκευή!».

 

Στα 18 της χρόνια, είχε αλλάξει 4 διαφορετικές κωμοπόλεις, 8 σπίτια και 7 σχολεία. Με την εμπειρία των συνεχών αλλαγών, κατανόησε καλύτερα τις ανάγκες στέγασης μιας οικογένειας, τις διαφορές του κλίματος και έμαθε να αντιμετωπίζει τις κοινωνικές συγκρούσεις με θετικό πνεύμα, επιμένοντας στην δική της προσωπική ματιά.

 

Το Σεπτέμβριο του 1974 μετά από εισαγωγικές εξετάσεις πέρασε στην Αρχιτεκτονική σχολή του ΕΜΠ, σε καθεστώς αποχουντοποίησης.

Το 1977 σε ηλικία 20 ετών γνώρισε τον Πέτρο Μπερτζουάνη, συμφοιτητή της στο Ε.Μ.Π. με μεταγραφή από την Αρχιτεκτονική Σχολή Ecole des Beaux-Arts και τη Σχολή Καλών Τεχνών Atelier Ζωγραφικής στο Παρίσι. Συνεργάστηκαν σε μαθήματα της σχολής, στη Διάλεξη και στη Διπλωματική τους και αποφοίτησαν το 1979. Ταξίδεψαν στο Παρίσι και το 1980 στην Σκανδιναβία, μελετώντας τη σύγχρονη αρχιτεκτονική και την τέχνη.

 

Το 1980 ίδρυσαν το αρχιτεκτονικό γραφείο μελετών STUDIO 3+1 ARCHITECTS και το 1982 παντρεύτηκαν και απόκτησαν δύο γιους –όντας έκτοτε σε μια κοινή πορεία στη ζωή και το επάγγελμα.

 

ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ – ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΤΟ ΕΜΠ (1974 – 1979)

Τον  Σεπτέμβριο του  1974  πέρασε στην Αρχιτεκτονική Σχολή Ε.Μ.Π. την χρονιά που έπεσε η Χούντα (Αύγουστος 1974), μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο (Ιούλιος 1974).

 

Το πρώτο έτος σπουδών (Σεπτέμβριος 1974-1975) έγιναν αγώνες αποχουντοποίησης των καθηγητών και τα μαθήματα δεν έγιναν. Στη Ρυθμολογία – Μορφολογία του χουντικού καθηγητή Σίνου τα μαθήματα έγιναν μόνο τον πρώτο χρόνο. Σ’ αυτά γνώρισε τη λαϊκή αρχιτεκτονική του Πόρου και τον μοντερνισμό του αρχιτέκτονα Π. Βαλεντή στην πολυκατοικία των οδών Ζαΐμη και Στουρνάρα. Από τον ίδιο έμαθε πως τον πετροβολούσαν όταν την έχτιζε ανάμεσα στα τότε νεοκλασικά (1933). Έκτοτε η αγάπη της για την τέχνη την έκανε να μελετήσει προσωπικά τα έργα της μοντέρνας αρχιτεκτονικής και της αφαίρεσης.

 

Με τους συμφοιτητές της  Π. Μπερτζουάνη και τον Δ. Κανά έκαναν επιτόπια έρευνα και Διάλεξη (1978) για τα Ψυχιατρεία. Στη  Διπλωματική εργασία (1979) συνεργάστηκε επίσης με τον Π. Μπερτζουάνη και την Ελένη Παπαδοπούλου με θέμα Ανοικτό Ψυχιατρικό κέντρο και Πολιτιστικό κέντρο στην Καισαριανή στην έδρα του Ι. Λιάπη και επιμελητή τον Σ. Ξενόπουλο. Ο βαθμός της διπλωματικής τους ήταν Άριστα (10).

 

Στο Ε.Μ.Π. είχε καθηγητές τον Δ. Ζήβα (κτιριολογία), Γ. Σαρηγιάννη (πολεοδομία), Ι. Λιάπη με επιμελητή τον Σ. Ξενόπουλο (αρχιτεκτονική εσωτερικών  χώρων), την Ν. Μουρίκη  (Ιστορία Τέχνης), Λ. Λαμέρα με επιμελητή του τον Σ. Σόρογκα (ζωγραφική). Στην Ιστορία Τέχνης έκανε πρωτότυπη εργασία για τον V. Kandinsky μεταφράζοντας το κείμενό του «Για το Πνευματικό στην Τέχνη» (1976). Πολλοί αρχιτέκτονες, με την Μεταπολίτευση, είχαν έρθει ως επιμελητές στο Ε.Μ.Π. Ουσιαστική επιρροή άσκησε σ’ αυτήν ο Μ. Γλυνιαδάκης με τις ιδέες του Mies Van Der Rohe για την καθαρότητα και τον ορθολογισμό του φέροντα οργανισμού, τη χρήση των ενιαίων υαλοστασίων που επιτρέπουν στο φως να μπει άπλετο και τη σχέση κλειστών και ελεύθερων χώρων στο κτίριο. Ο Σ. Ξενόπουλος, που δούλευε πριν στο Λονδίνο, της ενέπνευσε την ελευθερία στην επιλογή των δομικών υλικών, ιδιαίτερα την κατεύθυνε στη χρήση των μεταλλικών κατασκευών.

 

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΕΣ ΕΠΙΡΡΟΕΣ

Η γνώση έργων του μοντερνισμού του Le Corbusier, τα ταξίδια της στο Παρίσι, την Ολλανδία (1977) και τη Σκανδιναβία (1980), η αγάπη της για την αρχιτεκτονική του Alvar Aalto στην Φινλανδία, η Αφαίρεση και η ζωγραφική του V. Kandinsky και η υπερρεαλιστική ζωγραφική και ποίηση του Ν. Εγγονόπουλου, όπως επίσης η ελληνική αρχιτεκτονική του μοντερνισμού, είχαν ως αποτέλεσμα τη μοντέρνα και αφαιρετική προσέγγιση της αρχιτεκτονικής της. Οι Έλληνες αρχιτέκτονες στην αναδυόμενη Ελλάδα μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο είχαν ξεπεράσει την αυστηρή, γεωμετρική, μηχανιστική φόρμα του ευρωπαϊκού μοντέρνου κινήματος, εισάγοντας στοιχεία νεοελληνικής λαϊκής παράδοσης, όπως ενταγμένους στη φύση όγκους, ενιαία ανοίγματα και φεγγίτες (αρχοντικά της Μακεδονίας), μονόχωρους εσωτερικούς χώρους (Μονόχωρα λαϊκά Αίγινας ή των Κυκλάδων), αλλά κυρίως αφομοίωσαν τους υπόστεγους χώρους, ως ανεξάρτητους χώρους μετάβασης από τα Αίθρια στον εσωτερικό χώρο. Οι αρχιτέκτονες Π. Καραντινός, Άρης Κωνσταντινίδης, Κ. Δεκαβάλλας, Κ. Φατούρος, Η. Παπαγιανόπουλος, Δ. & Τ. Μπίρης, Τ. Ζενέτος κ.ά. είχαν κτίσει στο ίδιο πνεύμα μουσεία, σχολεία, δημαρχεία κλπ.

 

Τα κτίρια αυτά όρισαν τις βάσεις του κατόπιν λεγόμενου «Βιοκλιματικού σχεδιασμού» και καθόρισαν το πνεύμα με το οποίο θα συμβαδίσουν η Αν. Πεπέ και ο Π. Μπερτζουάνης στο γραφείο τους σε μια Ελλάδα που καθόριζε τότε ο Μετα-μοντερνισμός. Επιμένοντας στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό με Π.Η.Σ. (Παθητικά Ηλιακά Συστήματα) και όχι μόνο στα ενεργητικά – μηχανολογικά συστήματα, έχτισαν μικρά ή μεγαλύτερα ιδιωτικά έργα και λιγότερα δημόσια. Η αρχιτεκτονική τους συνεχίστηκε στο πνεύμα του Άρη Κωνσταντινίδη.

Μετά δε την οικονομική κρίση του 2009, σε συνεργασία με τον Αλέξανδρο Μπερτζουάνη (αρχιτέκτονα μηχ. Π. Πατρών 2007), προτείνουν και σχεδιάζουν ξύλινες, οικολογικές κατασκευές από αντικολλητή ξυλεία ή timber-frame panels, υψηλής ενεργειακής απόδοσης και χαμηλότερο κόστος (2007-2014).

 

ΓΝΩΡΙΜΙΕΣ & ΦΙΛΙΕΣ

Το 2002 γνωρίζεται με την αρχιτέκτονα Αλεξάνδρα Μωρέτη, για την οποία και τον σύζυγό της Δ. Μωρέτη έγραψε με αφορμή την έκθεση του συνολικού τους έργου στο Δήμο Φιλοθέης, στο περιοδικό ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΕΣ : «O πλούτος της ελληνικής παράδοσης γίνεται πηγή έμπνευσης των αρχιτεκτόνων Αλεξάνδρας & Δημήτρη Μωρέτη» (2003).

 

Από το 1990 έχει ήδη γνωριστεί με τον αρχιτέκτονα Αριστομένη Προβελέγγιο και συνδέθηκε μαζί του με μεγάλη φιλία ως το τέλος της ζωής του (1999). Αναμνήσεις από τον Εμφύλιο στην Αθήνα, οι εμπειρίες του στο γραφείο του Le Corbusier στη Γαλλία, όπου δούλευε με τους άλλους κομμουνιστές Έλληνες αρχιτέκτονες τον Γ. Κανδύλη και Ι. Ξενάκη, που είχαν καταφύγει εκεί για σπουδές λόγω του Εμφυλίου, η ζωγραφική και η Σίφνος ήταν οι μόνιμες συζητήσεις τους. Στην ζωή του ο Αριστομένης επέμενε περισσότερο στην κοινωνική συμμετοχή και το διάλογο για τον δημόσιο χώρο στην αρχιτεκτονική και ελάχιστα για το κτισμένο έργο του.

Η Αναστασία με επιμέλεια τον ρωτούσε για τα έργα του, τους ιδιοκτήτες τους, τα επισκεπτόταν και τα φωτογράφιζε. Στον θάνατό του δημοσίευσε ένα κείμενο – μνήμης στο περιοδικό του συλλόγου «ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΕΣ» και 3 χρόνια μετά στο ΤΕΕ το Αφιέρωμα «3 χρόνια χωρίς τον Αριστομένη», «85 χρόνια δημιουργίας» και «Αναμνήσεις από το έργο του και το Αττικό Τοπίο» (2002). Το 2009 δημοσίευσε επίσης άρθρο στο ΤΕΕ «10 χρόνια από τον θάνατό του».

 

Τον Φεβρουάριο 1999, στο Ρότερνταμ, προσκαλείται από τους Γ. Αίσωπο και Γ. Σημαιοφορίδη, να συμμετέχει μαζί με τον Π. Μπερτζουάνη στην Έκθεση «Landscapes of Modernisation, Greek Architecture 1960s and 1990s», που έγινε υπό την αιγίδα της Ελληνικής Πρεσβείας στη Χάγη και του ΥΠΕΧΩΔΕ στο N.A.I (Netherlands Architecture Institute). Εκεί γνωρίζεται με τον Γ. Σημαιοφορίδη. Η γνωριμία τους αυτή έγινε αφορμή δέκα χρόνια μετά τον θάνατό του (2002) να δημοσιεύσει το κείμενο «ΠΛΑΤΕΙΑ ΟΜΟΝΟΙΑΣ-10 χρόνια μνήμης, 2002-2012» σημειώνοντας πως ο Γ. Σημαιοφορίδης είναι από τους ελάχιστους θεωρητικούς αρχιτέκτονες της γενιάς της που έκανε παρεμβάσεις στα δημόσια πράγματα της χώρας μας, πιστός στις αρχές Διατήρησης του «Χάρτη της Βενετίας», γιατί ως μέλος του Δ.Σ του ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ παρενέβη να διατηρηθεί ο ιστορικός σταθμός της Ομονοίας, κατά την διάρκεια κατασκευής του μετρό, όπως και οι υπόλοιποι ιστορικοί σταθμοί. Στην Ομόνοια είναι εμφανής η παρέμβασή του να διατηρηθούν τα παλιά πλακάκια, τα κιγκλιδώματα και λοιπά ιστορικά στοιχεία του σταθμού, όσα πρόλαβαν να διατηρηθούν, δίπλα στα καινούρια που αντικαθιστούσε η εταιρεία, ενώ ο Σταθμός στη Βικτώρια που έγινε μεταγενέστερα, διατηρήθηκε ολόκληρος.

 

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Η Αναστασία Πεπέ είναι ιδρυτικό μέλος του γραφείου STUDIO 3 + 1 Architects σε συνεργασία με το επίσης ιδρυτικό μέλος και σύζυγό της Πέτρο Μπερτζουάνη, αρχιτέκτονα μηχανικό ΕΜΠ (από το 1980 έως 2014) και τον γιο της Αλέξανδρο Μπερτζουάνη, αρχιτέκτονα μηχανικό Πανεπιστημίου Πατρών (2007).

Διεύθυνση γραφείου: Μπουαίων 6, ΤK 115 24, Ν. Φιλοθέη, Αθήνα

Τηλέφωνα – Επικοινωνία: 210-6918783

E-mail γραφείου: info@studio3plus1.gr

E-Mail προσωπικό: apepe@teemail.gr

Ιστοσελίδα γραφείου: www.studio3plus1.gr

 

Η Αναστασία Πεπέ και ο Πέτρος Μπερτζουάνης έκτισαν με μελέτη και επίβλεψη ή αυτεπιστασία, από το 1980 ως το 2014 συνεχώς, με βάση τις αρχές του μοντερνισμού και με τα Παθητικά Ηλιακά συστήματα (ΠΗΣ), κυρίως ιδιωτικά έργα και βιοκλιματικές κατοικίες στην περιφέρεια της πόλης και λιγότερο δημόσια κτίρια. Επέλεξαν όλα τα είδη υλικών φορέα, εκτός από το εμφανές μπετόν χρησιμοποίησαν τις σύμμεικτες μεταλλικές κατασκευές και τις ξύλινες οικολογικές κατασκευές.

 

Για τις μελέτες έργων δημοσίου δημιούργησαν την ομάδα «Αρχιτεκτονικών & Περιβαλλοντικών Μελετών ΟΜ.Α.ΠΕ.Μ.» (1983-2003) αρχικά με τους αρχιτέκτονες Γ. Βογιατζή και Γ. Κυριαζή και αργότερα με νέα μέλη και συνεργάστηκε σε Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων έργων οδοποιίας, Κολυμβητήρια και Διαμορφώσεις Υπαίθριων Χώρων.

 

Το 1998 η Αναστασία δούλεψε ακόμα με σύμβαση έργου στο ΥΠΕΧΩΔΕ, στην Διεύθυνση Περιβάλλοντος, σε θέματα αξιολόγησης περιβαλλοντικών μελετών τουριστικών έργων.

 

Για το έργο τους η Αναστασία Πεπέ και ο Πέτρος Μπερτζουάνης έχουν βραβευτεί και έχουν συμμετάσχει σε εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Η Αναστασία διατηρεί ιστοσελίδα του γραφείου τους, με αναλύσεις έργων Βιοκλιματικού Σχεδιασμού με Π.Η.Σ και σχετική αρθρογραφία. www.studio3plus1.gr

 

ΜΕΛΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΦΟΡΕΩΝ

Η Αναστασία είναι μέλος:

• του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος ΤΕΕ με Α. Μ. 30450

• του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Διπλωματούχων Ανωτάτων Σχολών (ΣΑΔΑΣ –ΠΕΑ) Τμήματος Αττικής.

• του Μητρώου Μελετητών Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Έργων: Α.Μ.  5054

 

ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΕ ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ ΣΕ ΕΛΛΑΔΑ & ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ

 

ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΕ ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ

02/1999

• Συμμετοχή με τον Π. Μπερτζουάνη στην Έκθεση «Landscapes of Modernisation, Greek Architecture 1960s and 1990s», στο N.A.I (Netherland Architectural Institute) στο Ρότερνταμ (πρόσκληση από τους Γ. Αίσωπο και Γ. Σημαιοφορίδη).

 

12/1999

• Συμμετοχή με το έργο τους «Κατοικία και γραφείο δύο Αρχιτεκτόνων στην Αθήνα» στο Ζάππειο Μέγαρο, στην παρουσίαση των βραβείων  στον Πανελλήνιο Διαγωνισμό Ελληνικής Κατοικίας-2000 από το ΥΠΕΧΩΔΕ. και εκδόθηκε ο κατάλογος της έκθεσης.

 

1994 έως 2003

• Συμμετοχή του STUDIO 3+1 ARCHITECTS στις Πανελλήνιες Εκθέσεις Αρχιτεκτονικού έργου του Σ.Α.Ν.Α. (Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Ν. Αχαΐας), το 1994, το 1997 και το 2003.

 

2004 – 2008

• Συμμετείχε με το έργο της μέσω της Ε.Δ.Ε.Μ. (Ένωση Διπλωματούχων Ελληνίδων Μηχανικών) στις κάτωθι εκθέσεις γυναικών αρχιτεκτόνων:

 

2004

• Στην ευρωπαϊκή έκθεση για γυναίκες αρχιτέκτονες μέσω της ΕΔΕΜ-ARVΗA «WOMEN ARCHITECTS IN EUROPE».

 

2004 – 2005

• Στην διεθνή έκθεση αρχιτεκτονικής της ΕΔEΜ-RIBA «DIVERSE CITY, GLOBAL SNOWBALL», με συμμετοχές 10 Ελληνίδων Αρχιτεκτόνων στο Δουβλίνο και σε διεθνείς περιοδείες.

 

2008

• Στην ελληνική έκθεση της ΕΔΕΜ Επάγγελμα: «Γυναίκα Μηχανικός», Τεχνόπολις.

 

2009

• Συμμετοχή του γραφείου της στην έκθεση του Ε.Ι.Α. (Ελληνικού Ινστιτούτου Αρχιτεκτονικής) Η κατοικία από τον 20ο στον 21ο αιώνα, στο Μουσείο Μπενάκη, με το έργο «Βιοκλιματική κατοικία στην Πάτρα, σύμμεικτη μεταλλική κατασκευή».

 

ΕΝΕΡΓΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ  ΣΕ  ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ

1992 – 1993 και 1994 – 1995

• Εκπρόσωπος του ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ επί 2 χρόνια στην ΕΠΑΕ πολεοδομικού γραφείου Πειραιά για τον έλεγχο αδειών στον Πειραιά, Αίγινα, Πόρο και Σπέτσες.

 

2001 – 2006

• Μέλος της Συντακτικής Επιτροπής του περιοδικού ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΕΣ του ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ δημοσίευσε άρθρα κριτικής του χτισμένου χώρου. Είχε την επιμέλεια του Τεύχους 44 «Φύση – Αρχιτεκτονική – Αειφορία» με τον αρχιτέκτονα Μιχάλη Βιδάλη, για τη Βιοκλιματική Αρχιτεκτονική και το περιβαλλοντικό κόστος των Ολυμπιακών Αγώνων Αθήνα – 2004 στο Λεκανοπέδιο Αθηνών (Μάιος 2004).

 

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ – ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΕ ΣΥΝΕΔΡΙΑ

 

ΑΡΘΡΑ ΣΕ ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ

Παράλληλα με το κτισμένο έργο της δημοσιεύει κείμενά της φαινομενολογίας της αρχιτεκτονικής σε περιοδικά που υπερασπίζονται την οικολογία, τη φύση, το genius loci, (την πνευματικότητα κάθε τόπου), τη συνετή κατοίκηση, τη χωρίς ύβρι και χωρίς εκμετάλλευση των πόρων κατασκευή, με τελικό στόχο τη λιτότητα και την οικονομία κατασκευής για έναν αυθεντικό τρόπο ζωής. Η πρωτοπορία στην τέχνη του 20ου αιώνα, η οικολογία και η αντίθεσή της με τον σύγχρονο τρόπο παραγωγής του κτισμένου χώρου στην Ελλάδα είναι οι βασικοί άξονες γραφής της.

Άρθρα της είναι δημοσιευμένα στο περιοδικό του ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ «ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΕΣ», στο Ενημερωτικό Δελτίο ΤΕΕ, στο e-περιοδικό: www.greekarchitects.gr (στήλη «Προκλήσεις και Προσκλήσεις»), στο οικολογικό περιοδικό «4 GREEN» και στην ιστοσελίδα του γραφείου τους.

 

ΣΥΝΕΔΡΙΑ

Το 2011 στο 11ο Πανελλήνιο Συνέδριο Αρχιτεκτόνων το 2011 στο Ζάππειο με την εισήγησή της «Βιοκλιματικός Σχεδιασμός & Παραδείγματα Σύγχρονης Ελληνικής Αρχιτεκτονικής» ανέλυσε τις αρχές του σχεδιασμού με ΠΗΣ και έδωσε παραδείγματα λαϊκής ή έντεχνης αρχιτεκτονικής στην Ελλάδα.

 

ΛΟΙΠΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

Από τα νεανικά της χρόνια ασκήθηκε στον κλασσικό χορό, αργότερα στον σύγχρονο χορό και τον αυτοσχεδιασμό. Σπουδές στην τεχνική Martha Graham, Jazz, Release Technique, Contact improvisation, B.M.C. με μαθήματα και σεμινάρια χορού εξελικτικής κίνησης.

 

Εκτός από το επιτόπιο αρχιτεκτονικό σκίτσο ασχολήθηκε με τη ζωγραφική, κυρίως με την ακουαρέλα.

 

Από το 1990 ασχολείται με την ποίηση. Το 1996 εξέδωσε την πρώτη ποιητική συλλογή της «ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ» γραμμένη σε υπερρεαλιστική γραφή με θέματα εμπνευσμένα από τον ελληνικό χώρο με τις βίαιες αλλαγές που αυτός υφίσταται με την αρχή της Παγκοσμιοποίησης.

Το 2007 συμμετείχε στο 27ο Συμπόσιο Ποίησης του Παν. Πάτρας από τον Σωκράτη Σκαρτζή με θέμα «Γιατί η Ποίηση» με την εισήγησή της «10 Σημεία για την αξία της ποίησης».

 

Το 2015 βραβεύτηκε με το Α’ Βραβείο στον Α’ Πανελλήνιο Διαγωνισμό Χαϊκού-2014 που διοργάνωσαν η Ιαπωνική Πρεσβεία, ο Ελληνο-Ιαπωνικός Σύνδεσμος Φιλίας και ο Ελληνικός Κύκλος Χαϊκού με το ποίημά της:

 

«Πέτρες και σκόνη

πέφτουν τα παλιά σπίτια

πίσω τους κήποι».

 

Το 2018 εξέδωσε τη δεύτερη ποιητική συλλογή της «ΧΑΪΚΟΥ ΚΑΙ ΕΝΑ ΚΙΚΟ» στις εκδόσεις «Μελάνι» με χαϊκού των ετών 1917-2017 που συνοδεύεται με σκίτσα δικά της.

Το 2020 εξέδωσε την ποιητική συλλογή «ΣΥΛΛΟΓΗ 22 ΤΑΝΚΑ» στις εκδόσεις «Νίκας» με ποίηση των ετών 1999-2006 σε κλασσική λυρική, ιαπωνική φόρμα, με ζωγραφική εξωφύλλου και αρχιτεκτονικά σχέδια δικά της.

Διατηρεί ιστοσελίδα ποίησης : https://anastasiapepepoems.tumblr.com/

 

Γενικά η Αναστασία δεν έπαψε ποτέ να μεριμνά για την ανθρώπινη οντότητα, τον τρόπο στέγασής της, τη φυσική ζωή στο ύπαιθρο, την ένταξη της κατασκευής στο φυσικό περιβάλλον, το άνοιγμα του κελύφους στον αέρα και τον ήλιο και συγχρόνως την προστασία του. Βασικό στοιχείο της αρχιτεκτονικής της είναι ο εσωτερικός ρυθμός του φέροντα οργανισμού, ο τρόπος δομής των υλικών και η δυναμική τους, η αρμονική ανάπτυξή του κτιρίου σε επαφή με το έδαφος, το κλίμα, τον ηλιασμό και τον δροσισμό. Οι παρατηρήσεις της στις επιτόπιες έρευνες για τις ανάγκες των περιβαλλοντικών μελετών, στο τοπίο και τους οικισμούς, ο διάλογος στην ομάδα των αρχιτεκτόνων και η πολύπλευρη αντίληψη του τοπίου ιστορικά και γεωγραφικά, ωρίμασαν τον τρόπο σκέψης και οδήγησαν προς τον Βιοκλιματικό σχεδιασμό την αρχιτεκτονική της.

 

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΟΜΑΔΑ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑΣ ΤΟΥ ΑΡΧΕΙΟΥ ΕΛΛΗΝΙΔΩΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ

 

1. Είναι για σας η Αρχιτεκτονική εκτός από επιστημονικό corpus : Καλλιτεχνική, Πολιτική πράξη, Πράξη ανθρωπιστικής βάσης / Και για ποιους λόγους.

Η αρχιτεκτονική πράξη πιστεύω πως είναι έντονα πολιτική πράξη, γιατί ακριβώς είναι παραγωγική και καλλιτεχνική πράξη συγχρόνως. Γι’ αυτό ακριβώς είναι έντονα ανθρωπιστική επίσης.

 

2. Εκτιμάτε ότι η αρχιτεκτονική έχει έμφυλα χαρακτηριστικά. Αν ναι, πως πιστεύετε ότι αυτά εκδηλώνονται στην πράξη;

Πιστεύω ότι έχει έμφυλα χαρακτηριστικά η αρχιτεκτονική δραστηριότητα. Στη δική μου σκέψη φαίνεται ο αγώνας μου για τη «γυναικεία αρχιτεκτονική», η οποία είναι πιο ανοιχτή, πιο οικολογική και ουμανιστική, προσαρμοσμένη περισσότερο στην κοινωνική ζωή και λιγότερο στο κέρδος, όπως είναι αντίστοιχα η αρχιτεκτονική γενικά των ανδρών. Η γυναικεία υπόσταση έχει την δυνατότητα να συνδέει πολλές τέχνες μαζί, όπως την αρχιτεκτονική με τη γλυπτική, το θέατρο με την ποίηση και τη μουσική κλπ γιατί η γυναίκα είναι περισσότερο περίπλοκος οργανισμός και έχει διαφορετικό τρόπο σκέψης μέσα στο αντρικό-πατριαρχικό σύστημα. Οι δεκαετίες 1980-2000, μετά την Δικτατορία και στις αρχές ακόμα της Παγκοσμιοποίησης, πιστεύω έδωσαν τη δυνατότητα στις γυναίκες να δημιουργήσουν αρχιτεκτονικά έργα στην πράξη με βάση την κοινωνική τους γυναικεία συνείδηση. Η γυναικεία υπόσταση δημιουργεί κοινόχρηστους ενιαίους χώρους, σε ανθρώπινη κλίμακα, με ουσιαστική επαφή και πιθανόν με τις προαιώνιες, συνολικές «μητριαρχικές» δομές. Σημειώνω πως όλα αυτά δεν είναι εύκολο να οριστικοποιηθούν στην πράξη, γιατί τίποτε δεν είναι δεδομένο. Την εποχή των σπουδών μου 1974-1980 οι γυναίκες είμαστε περίπου ίσος αριθμός με τους άντρες συναδέλφους μας και όταν τελειώσαμε πολλές άνοιξαν δικό τους αρχιτεκτονικό γραφείο, κάνοντας ελεύθερο επάγγελμα που το κράτησαν μόνες ή σε συνεργασία με άντρες συναδέλφους τους, ή άλλες πάλι στελέχωσαν υπηρεσίες (Ο.Σ.Κ., Αρχαιολογία κλπ.) δουλεύοντας ίσα ή και περισσότερο από τους άντρες συναδέλφους τους.

 

3. Σας έχει απασχολήσει η πόλη, ο δημόσιος χώρος, τα αστικά κενά τόσο θεωρητικά όσο και πρακτικά στο ίδιο το έργο σας; Αν ναι από πού αντλήσατε την επιρροή αυτή (μαθήματα –καθηγητές, γενικές θεωρίες);

Η πόλη και ο δημόσιος χώρος της με έχει απασχολήσει κυρίως σε κείμενα κριτικής του κτισμένου χώρου φαινομενολογίας της αρχιτεκτονικής περισσότερο και λιγότερο ως κατασκευή.

 

Αναφέρω ένα από τα λίγα δημόσια έργα του γραφείου μας που έχουν κατασκευαστεί: Η «Ανάδειξη Ιστορικού Χώρου Ελιάς του Πεισίστρατου» στους Αγίους Αναργύρους Νομού  Αττικής, χώρου πίσω από την κεντρική πλατεία, μεταξύ των δύο παράλληλων γραμμών τραίνου Αθηνών-Λαμίας και Αθηνών-Πελοποννήσου (σήμερα υπογειοποιημένων) και γύρω από την παμπάλαια τεράστια ελιά 2.500 ετών, υπόλοιπο του αρχαίου Ελαιώνα. Ο χώρος κατασκευασμένος με το σύστημα Μελέτη-Κατασκευή (1994) είναι διαμορφωμένος σε επίπεδο γειτονιάς, έχει ενότητα στη σύνθεση του υπαίθριου χώρου, χρώματα στους πεζοδρόμους, γλυπτική στις μπετονένιες κατακόρυφες σημάνσεις της και ένα μικρό θέατρο.

 

Τα κείμενά μου κριτικής του χτισμένου χώρου δείχνουν την αντίθεσή μου με τη διαδικασία καταστροφής του δημόσιου χώρου στην Ελλάδα τη δεκαετία του 1990-2000 που συμπληρώθηκε από την καταστροφή της εργατικής τάξης (πετράδες, σοβατζήδες, πλακάδες κ.ά.) στην αρχή της Παγκοσμιοποίησης (1996). Αιτία ήταν δυστυχώς η εργολαβική διαχείριση των δημοσίων έργων στην Ελλάδα που κατασκευάστηκαν από χρήματα των Ευρωπαϊκών πακέτων (Ντελόρ Ι, ΙΙ κλπ.) και όχι για τις πραγματικές κοινωνικές ανάγκες ανάπτυξης της χώρας. Την καταστροφή του δημόσιου χώρου συνέχισαν τα Μεγάλα Έργα στην Αττική με αποκορύφωμα τα Ολυμπιακά Έργα της «Αθήνας- 2004». Έγιναν χωρίς ή με ελλιπή συμμετοχή των ελληνικών αρχιτεκτονικών γραφείων. Η έλλειψη πρόβλεψης βιοκλιματικού σχεδιασμού στα δημόσια έργα –αν  και τυπικά η Ευρωπαϊκή πολιτική της χώρας μας ήταν υπέρ της ενεργειακής πολιτικής– έκαναν στην πράξη τα δημόσια κτίρια ενεργοβόρα και αντιοικολογικά. Η κριτική μου αντλήθηκε και βασίστηκε στη γνώση των υφιστάμενων δημόσιων κτιρίων (μουσεία, σχολεία, δημαρχεία κλπ.) που κατασκευάστηκαν στην αναπτυσσόμενη Ελλάδα τις προηγούμενες δεκαετίες από σημαντικούς, νέους τότε, αρχιτέκτονες όπως από τους Π. Καραντινό, Άρη Κωνσταντινίδη, Κ. Δεκαβάλα, Δ. Φατούρο κ.ά. παράγοντας αυθεντικά αληθινό δημόσιο χώρο. Είτε παρατηρώντας τα κτίρια αυτά προσωπικά, είτε διαβάζοντας τις δημοσιεύσεις των αρχιτεκτόνων.

 

Λιγοστά δημόσια έργα στην Ελλάδα κατασκευάστηκαν με πληρότητα και αρχιτεκτονική ευαισθησία την περίοδο 1990-2010, όπως το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού από τον Κ. Κρόκο στην Θεσσαλονίκη (1989). Δίπλα του το Νέο Δημαρχείο Θεσσαλονίκης των αρχιτεκτόνων Τ.& Δ. Μπίρη (2008) με το Αρχαιολογικό Μουσείο του Π. Καραντινού (1962), αποτελούν υπόδειγμα ελληνικού δημόσιου χώρου που συνεχίζουν να ανανεώνουν με τη δυναμική τους την αρχιτεκτονική σκέψη στην Ελλάδα σήμερα.

 

4. Πως επίδρασε η αρχιτεκτονική στο να ασχοληθείτε με άλλους τομείς δραστηριοτήτων;

Η αρχιτεκτονική εμπειρία άσκησε το μυαλό μου που αναζητούσε συνεχώς νέους τρόπους έκφρασης. Ο χορός ήρθε ως συνέχεια της αρχιτεκτονικής πράξης, αλλά και σε αντίθεση αφού περιέχει την αίσθηση του ρέοντος χρόνου, την ανθρώπινη κίνηση και τη γοητεία της, όπως επίσης την κάθαρσή της: μετά τον χορό δεν απομένει στον χορευτή άλλο από την εμπειρία της κίνησης. Το στοιχείο της αφαίρεσης επίσης με βοήθησε να μεταβώ από την αρχιτεκτονική στον χορό και από τον χορό στην ποίηση. Η έκδοση «ΧΑΙΚΟΥ ΚΑΙ ΕΝΑ ΚΙΚΟ» από τις εκδόσεις Μελάνι, όπως και η «ΣΥΛΛΟΓΗ 22 ΤΑΝΚΑ» διακοσμείται με τα αρχιτεκτονικά σκίτσα μου.

 

5. Έχετε ασχοληθεί με εναλλακτικές μορφές κατοίκησης, κινήματα πόλης, καταλήψεις, κινήματα δικαιωμάτων φύλου, προσφύγων, κλπ;

Όχι. Δεν έχω ασχοληθεί με εναλλακτικές μορφές κατοίκησης, εκτός από την συμμετοχή μου σε δημόσιες διαμαρτυρίες.

 

6. Κάποιες επιπλέον προσωπικές παρατηρήσεις;

Τέλος θα ήθελα να παρατηρήσω ότι η αρχιτεκτονική ως δημόσια παρέμβαση, είναι πιο κοντά στη γυναικεία συνείδηση παρά στην αντρική –πατριαρχική δομή των ανθρώπων που στελεχώνουν τις εταιρίες και συσχετίζουν την κατασκευή με το κέρδος, ή την εκμετάλλευση ανθρώπινου δυναμικού, την υπερεκμετάλλευση των φυσικών πόρων κλπ. Η γυναικεία αντίληψη δομής κτισμένου χώρου είναι πιο κοντά στην οικολογία και τη φύση, πιο αποτελεσματική, πιο κοντά στις βιοτικές ανάγκες και πιο ευέλικτη, όπως την είδα στην δική μου εμπειρία. Σήμερα που η γνώση των υλικών και η χρήση τους στην κατασκευή είναι εύκολα προσβάσιμα στις γυναίκες απ’ ότι μέχρι πριν τα μέσα του 20ου αιώνα, πιστεύω πως οι γυναίκες έχουν μεγαλύτερη δυνατότητα άσκησης και εφαρμογής των δυνατοτήτων τους στην αρχιτεκτονική κατασκευή. Οι εθνολογικές μελέτες των πρωτόγονων ή προϊστορικών πολιτισμών έχουν αποδείξει τον ανωτέρω ισχυρισμό και η χρήση των οικολογικών υλικών παραμένει σχετικά γυναικεία υπόθεση.

 

Η δεύτερη σημαντική παρατήρησή μου είναι η πίστη ότι ο σημερινός αρχιτέκτονας είναι απαραίτητο να κατέβει στο πεζοδρόμιο, να συνομιλήσει με τον πολίτη, να του δώσει τις γνώσεις του και να προτείνει λύσεις στο επίπεδο γειτονιάς ή στον δημόσιο χώρο. Βέβαια η ημιμάθεια του Έλληνα στην αρχιτεκτονική κάνει τον ισχυρισμό αυτό αδύνατο να εφαρμοστεί, όμως ελπίζω οι νέες γενιές να είναι πιο δεκτικές στην αλλαγή της κοινωνικής συνείδησης για το «κοινό και το κύριο» του εθνικού ποιητή μας, ώστε η ζωή να γίνει πιο βιώσιμη.