Γεννήθηκα στην Λιβαδειά το 1941, όταν έμπαιναν οι Γερμανοί στην Ελλάδα.

Σπούδασα Αρχιτεκτονική στο Ε.Μ.Π. την περίοδο 1960-1965.

Μετά το πέρας των σπουδών δούλεψα στο πρωτοποριακό Σπουδαστήριο Πολεοδομικών Ερευνών (Σ.Π.Ε.), ένα είδος Μεταπτυχιακού που είχε ιδρύσει ο Καθηγητής Αντώνης Κριεζής.

Με την άφιξη της Χούντας έκλεισε το Σπουδαστήριο λόγω αντιστασιακής δράσης μελών του Σπουδαστηρίου και απολύθηκε ο Καθηγητής.

Γύρισα αναγκαστικά στην Λιβαδειά το Φθινόπωρο του 1968 και δούλεψα έως ελεύθερος επαγγελματίας σε ιδιωτικά και δημόσια έργα.

Εκλέχτηκα Δημοτικός Σύμβουλος για τρεις τετραετίες βοήθησα στις αρχιτεκτονικές εργασίες του Δήμου Λεβαδέων.

Συνεργάστηκα με τον τότε Μητροπολίτη Θηβών και Λεβαδείας κ.κ. Νικόδημο, και με τον πρωτοσύγκελο του νυν Αρχιεπίσκοπο κ.κ. Ιερώνυμο σε ποικίλα έργα:

• ανακαίνιση Μονών,
• κατασκευή εκκλησιών,
• επισκευή Μετοχίων.

Ο Μητροπολίτης έθεσε τις βάσεις για τη δημιουργία καταρχήν Γηροκομείου Ψυχικών Ασθενών από τη Λέρο και εν συνεχεία για την ανέγερση Γηροκομείου Ηλικιωμένων για την Περιφέρεια Λιβαδειάς.

Έγινα μέλος των Συλλόγων:

• Μελετητών Μύλων,
• ΠΑ.ΚΕ.ΘΡΑ. (Πολιτιστικό Κέντρο Θράκης).

Μετά την συνταξιοδότηση μου συγκέντρωσα τα σχέδιά μου και προσπάθησα να διατηρήσω την αρχιτεκτονική και βιομηχανική και αστική διαδρομή της Λιβαδειάς μέσα από τα βιβλία μου (δες καλλιτεχνικό και συγγραφικό έργο).

*Το υλικό για την παρούσα ανάρτηση παραχωρήθηκε στο Αρχείο από την ίδια τη βιογραφούμενη -την οποία και ευχαριστούμε πολύ- το φθινόπωρο του 2022. Η βιογραφούμενη είχε και την τελική θεώρηση των κειμένων.

Εκτεταμένο βιογραφικό Ψωμά

Στο σύντομο βιογραφικό έγραψα ότι γεννήθηκα το 1941, αλλά προβληματίστηκα πολύ εάν θα έπρεπε να αναφέρω ότι γεννήθηκα με πρόβλημα στο δεξί μου χέρι που ανάγκασε τους γιατρούς να αφαιρέσουν το τμήμα 10 εκατ. κάτω από τον αγκώνα, (ιδέ εικόνα 1).

Υπ’  αυτές τις συνθήκες έμαθα να γράφω με το αριστερό και να σχεδιάζω γραμμικό και ελεύθερο στο γνωστό φροντιστήριο Ζαχαράκη.

Έκανα και την αναγκαία ακτινογραφία από τους γιατρούς της οδού Αραχώβης χωρίς να με κόψουν με σκοπό την εισαγωγή μου στην Αρχιτεκτονική του Ε.Μ.Π.

Οι σπουδές μου ήταν χωρίς προβλήματα με πολύ αξιόλογους Καθηγητές Μιχελή, Προκοπίου, Μπίρη, Κριεζή και Λιάπη και υπομονετικούς άμισθους Αρχιτέκτονες βοηθούς της Έδρας (τους Επιμελητές).

Εκτός από την εντός της αιθούσης διδασκαλία (εικ. 2, 3) κάθε χρόνο γινόταν και επί τόπου μαθητεία (εικ. 4, 5).

Τα καλοκαίρια δούλευα σε ιδιωτικά γραφεία και στο τότε Υπουργείο Οικισμού, (σήμερα ΥΠΕΧΩΔΕ) στην αποτύπωση των όψεων των οδών της Πλάκας, ώστε να αρχίσει η ανάπλαση και η αναβάθμιση αυτής (εικόνες 1-2 εργογραφία).

Μετά το «Άριστα» στην διπλωματική εργασία της Ναυπάκτου που την ολοκληρώσαμε μαζί με την αείμνηστη Μαρία Σιγαλού-Μαυρίδου-Καθηγήτρια Ε.Μ.Π. αργότερα- και την Ναυσικά Γραμματικάκη-Βασενχόφεν (εικόνες 3-9 εργογραφία), αποφοίτησα από τη Σχολή.

Προσληφθήκαμε μετά την αποφοίτησή μας στο Σπουδαστήριο του Αντώνη Κριεζή για την σύνταξη της πολεοδομικής μελέτης και ανάπλασης του σεισμοπλήκτου οικισμού της Ανδρίτσαινας και των σεισμοπλήκτων οικισμών της Ηπείρου και της Θεσσαλίας του Πάσχα του 1967.

Μελέτη σεισμοπλήκτου οικισμού της Ανδρίτσαινας

Κατ΄ αρχάς όλη η ομάδα (εκτός των τριών αρχιτεκτόνων) περιελάμβανε τον σεισμολόγο Παν. Καρύδη, τον εδαφομηχανικό Κοτζιά, τον γεωπόνο Γ. Μελά και τον οικονομολόγο Παπαγεωργίου μαζί με τον επιβλέποντα την μελέτη Επιμελητή, κ. Λ. Βασενχόφεν.

Επισκεφθήκαμε όλοι μαζί την ευρύτερη περιοχή (εικόνα 6 – προσωπικές φωτογραφίες) επιρροής της Ανδρίτσαινας και μείνανε για λίγες μέρες στον οικισμό οι ειδικοί επιστήμονες.

Η ομάδα μελέτης επί ένα μήνα περίπου ασχολήθηκε με την αποτύπωση της αρχιτεκτονικής φυσιογνωμίας της πόλης που φαίνεται στις εικόνες 10-17 (εργογραφία).

Η περιοχή που φαίνεται κάτω από την κεντρική οδό στην χαμηλότερη περιοχή του οικισμού (εικ. 14, εργογραφία) ήταν κτισμένη σε χαλαρό έδαφος και είχε τις περισσότερες φθορές από τον σεισμό. Το υλικό της αναγνώρισης μεταφέραμε στο γραφείο (εικ. 7, προσωπικές φωτογραφίες) και η μελέτη τελείωσε μετά από έναν χρόνο.

 Μελέτη σεισμοπλήκτου περιοχής Ηπείρου-Θεσσαλίας

Πριν ολοκληρωθεί η μελέτη της Ανδρίτσαινας άρχισε η καταγραφή των σεισμοπλήκτων οικιών στην περιοχή Ηπείρου-Θεσσαλίας κατά μήκος της οροσειράς της Πίνδου.

Η δική μας η ομάδα διασπάστηκε σε δύο και εγώ εντάχθηκα στην ομάδα της Θεσσαλίας.

Με κέντρο τα Τρίκαλα επισκεφθήκαμε όλα τα ορεινά χωριά των νομών Καρδίτσας και Τρικάλων (Βραγκιανά) με ξεναγό τον οδηγό της Τεχνικής Υπηρεσίας του Νομού Τρικάλων (εικ. 8-9, προσωπικές φωτογραφίες).

Στη πρώτη συνάντηση με τους υπαλλήλους μηχανικούς των νομών διαπιστώσαμε την ύπαρξη πολλών μικρών οικισμών με φθορές στα κτίρια χωρίς όμως κατοίκους. Με σύμφωνη γνώμη του Καθηγητού η ομάδα πρότεινε την συγκέντρωση των οικισμών σε ένα κεντροβαρικό Κεφαλοχώρι. Αυτό εξαγρίωσε τους κρατικούς μηχανικούς, οι οποίοι μας απάντησαν ότι αυτό αποκλείεται και μας ανακοίνωσαν ότι σταματά προσωρινά η μελέτη.

Κλείσιμο του Σπουδαστηρίου και επιστροφή στην Λιβαδειά

Μετά από το επίπεδο εργασίας στο Σπουδαστήριο, βρέθηκα στο αδιάφορο, ως πρωτόγονο στις μελέτες επίπεδο της Λιβαδειάς.

Κατ’ αρχάς οι δύο Πολιτικοί Μηχανικοί (με έδρα την Αθήνα) και οι δύο υπομηχανικοί που εργάζοντο στην Λιβαδειά διέδωσαν ότι οι Αρχιτέκτονες είναι διακοσμητές και δεν μπορούν να εκδώσουν άδεια. Οι μόνες εργασίες που παρουσιαζόντουσαν στο γραφείο αφορούσαν την προσθήκη ορόφου επί υπάρχοντος ισογείου (το λεγόμενο επανωσήκωμα). Όταν τους ανέφερα ότι για προσθήκη στέγης με πλάκα θα πρόσθετα εσωτερικά ή εξωτερικά υποστυλώματα για την στήριξη ευγενικά – ευγενικά αποχωρούσαν.

Ευτυχώς, τυχαία (μετά από μία πυρκαγιά) ήρθε σε επαφή μαζί μου ο αείμνηστος τότε Μητροπολίτης Θηβών και Λεβαδείας Νικόδημος και άρχισε μία στενή συνεργασία με αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον. Το κοινωνικό του έργο τεράστιο:

• Για να στεγάσει τα κορίτσια των ορεινών χωριών, Κυριάκι, Ζερίκι, Χαιρώνεια που δεν έβρισκαν κατάλληλο κατάλυμα στην Λιβαδειά κατασκεύασε οικοτροφείο θηλέων κοντά στα παλιά γραφεία της σημερινής Μητροπόλεως.
• Στην Θήβα ορφανοτροφείο αρρένων που το εξυπηρετούσαν δύο Μοναχές από την Μονή Μαζαράκη.
• Την ανακαίνιση και συντήρηση των εκκλησιαστικών και μοναστηριακών κτιρίων (όπως θα διαπιστώσετε στις εργασίες).

Ο μεγάλος σεισμός του 1981 από τις αλκυονίδες με την κατάρρευση παλαιών οικοδομών και ρηγματώσεις νέων ήταν η κινητήριος δύναμη για την ανέγερση νέων οικοδομών.

Καταστροφική για την προσέλευση πελατών ήταν η ενασχόλησή μου με την ΕΠΑ του Υπουργού Αντ. Τρίτση. Ο καθορισμός τεσσάρων ορόφων αντί των αιτουμένων πέντε παρόλο που ψηφίστηκε από την επιβλέπουσα αρχή, αποδόθηκε προσωπικά στον αρχηγό της ομάδας, δηλαδή σε εμένα. Ευτυχώς δανειοδοτήθηκαν για τις φθορές τους όλα τα σεισμόπληκτα μοναστήρια και είχα αντικείμενο ενδιαφέρον.

Σιγά-σιγά και κυρίως μετά την εκλογή μου στο Δημοτικό Συμβούλιο και την άριστη συνεργασία με τον αείμνηστο Δήμαρχο Χρ. Παλαιολόγο, η άποψη των κατοίκων για το πρόσωπό μου βελτιώθηκε, ιδίως μετά την μελέτη για την αξιοποίηση της Κρύας που μου ανατέθηκε σε συνεργασία με τους Πολιτικούς Μηχανικούς και Μηχανολόγους του Δήμου και του Νομού.

Η μελέτη περιελάμβανε την μετατροπή του πρώτου αρχοντικού των αδερφών Νάκου (εικ. 19 – 21 εργογραφία) (τότε ιδιοκτησίας αδελφών Δημακοπούλου) σε ξενώνα κυρίως για διανυκτέρευση φοιτητών που ενδιαφέρονταν να μεταβούν στο χιονοδρομικό κέντρο Παρνασσού.

Δυστυχώς, η μελέτη αλλοιώθηκε κατεδαφίστηκε η παλαιοτάτη οικία της οικογενείας Νάκου-Δημακοπούλου και σήμερα όπως μαθαίνουμε γίνονται απαιτητά τα λεφτά του δανείου ΕΣΠΑ από το Δήμο Λεβαδέων.

Κατοικίες

Μέσα στην πόλη θα παρουσιάσουμε αυτές τις οικίες που τήρησαν τα σχέδια χωρίς αλλοιώσεις των ιδιοκτητών, Θεοδ. Κοκοβού (εικ. 22), Βρ. Γιαννακόπουλου (εικ. 23).

Αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι κατοικίες (κυρίως μεζονέτες) στο Πέρα Χωριό (προάστιο της Λιβαδειάς) των Π. Αδαμάκη-Γ. Κατσαρού (εικόνα 24) και Ηλ. Σίμου (εικόνα 25).

Ενδιαφέρουσες αναπαλαιώσεις – αναστηλώσεις επέβλεψα στην Αράχωβα.

Πριν από την αγορά και την διαμόρφωση του σπιτιού του Ιάσονα Ρίζου οι Αραχωβίτισες μου ζητούσαν οικοδομές με μπετόν-αρμέ. Στην συνέχεια, βλέποντας την ομορφιά του όλες άλλαξαν άποψη και ζητούσαν να τους τα επαναφέρω στην παλιά τους κατάσταση.

Χαρακτηριστικές είναι οι οικοδομή Θ. Σαραντοπούλου και Π. Περατικού (φωτ. 26-29). Και οι δύο άδειες έχουν καταστραφεί από την πλημμύρα της Πολεοδομίας Λιβαδειάς. Οι φωτογραφίες που παρουσιάζονται προέρχονται από το αρχείο της οικογενείας.

Από την οικοδομή Π. Περατικού στο γραφείο μου βρέθηκαν τα πρώτα σχέδια και κάποιες φωτογραφίες. Η οικογένεια, μετά την δολοφονία του ανιψιού -που είχε αναλάβει την προεδρία του επισκευαστικού κλάδου του Περάματος (που η οικογένεια είχε νοικιάσει)- από τη 17 Νοέμβρη, εγκατέλειψε την Ελλάδα και δεν επέστρεψε.

*Το υλικό για την παρούσα ανάρτηση παραχωρήθηκε στο Αρχείο από την ίδια τη βιογραφούμενη -την οποία και ευχαριστούμε πολύ- το φθινόπωρο του 2022. Η βιογραφούμενη είχε και την τελική θεώρηση των κειμένων.